Theo nhiều chuyên gia nhận định, giá nông sản thế giới nói chung, giá nguyên liệu thức ăn chăn nuôi (TĂCN) ở nước ta nói riêng sẽ có nhiều diễn biến khó lường hơn trong năm 2024. Do vậy, Việt Nam cần theo dõi sát sao mọi chuyển biến của nguồn cung nông sản toàn cầu để có thể nhận định kịp thời, chính xác và điều chỉnh phù hợp.
Bức trang ngành TĂCN năm 2023
Thời gian qua, ngành chăn nuôi Việt Nam đã có sự phát triển nhanh chóng do nhu cầu về thịt và các sản phẩm từ sữa ngày càng tăng cao. Cùng với đó là nhu cầu cung cấp thức ăn chăn nuôi (TĂCN) có chất lượng, đầy đủ dinh dưỡng để đảm bảo tăng trưởng và năng suất. Tuy nhiên, nguồn cung nguyên liệu đầu vào cho ngành sản xuất TĂCN Việt Nam phần lớn đến từ nhập khẩu nước ngoài – ước tính chiếm khoảng 65% tổng nhu cầu nguyên liệu chăn nuôi trong nước.
Sản lượng TĂCN trong năm 2022 có sự giảm nhẹ so với cùng kỳ. Theo số liệu từ Cục Chăn nuôi, năm 2022, sản lượng TĂCN công nghiệp đạt 20,8 triệu tấn, giảm 4,9% so với năm 2021. Trong đó, cơ cấu sản lượng của các doanh nghiệp FDI chiếm tỷ trọng 62,5% và các doanh nghiệp trong nước chiếm tỷ trọng 37,5%. Tính từ năm 2018 đến nay, các doanh nghiệp FDI có xu hướng tăng dần tỷ trọng, dự kiến năm 2023 cơ cấu sản lượng TĂCN công nghiệp sẽ tiếp tục thay đổi theo xu hướng này.
Bước sang năm 2023, giá nguyên liệu TĂCN trên thế giới có xu hướng hạ nhiệt, chi phí vận chuyển cũng giảm là tín hiệu tích cực cho thị trường. Ông Nguyễn Đức Dũng, Phó Tổng giám đốc Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV) cho rằng: Năm 2023 là một năm đầy biến động với thị trường nông sản thế giới và tác động không nhỏ đến giá cả các mặt hàng nguyên liệu thức ăn chăn nuôi. Hiện nay, hầu hết giá các loại nguyên liệu thức ăn chăn nuôi quan trọng như: ngô, khô đậu tương, lúa mì đều sụt giảm từ 15 – 30% so với giai đoạn đầu năm.
Theo số liệu thống kê của Hải quan Việt Nam, giá ngô nhập khẩu trung bình 11 tháng đầu năm nay ở mức khoảng 301 USD/tấn, giảm 13,8% so với cùng kỳ năm trước; giá đậu tương nhập khẩu cũng giảm 8,9%, đạt 633,5 USD/tấn; giá lúa mì thấp hơn gần 11,4%, ở mức trung bình là 342 USD/tấn.
Cho nên, ngay đầu tháng 10, nhiều doanh nghiệp chế biến và kinh doanh TĂCN cũng đã thông báo giảm giá. Đây là lần giảm giá thứ 5 liên tiếp trong năm nay của mặt hàng này, giúp giảm bớt gánh nặng cho người chăn nuôi, đặc biệt là chăn nuôi heo khi giá bán heo hơi liên tục giảm.
Theo ông Dũng, nguyên nhân chính là do chính trị, chính sách vĩ mô của các nước và thời tiết là 3 yếu tố tác động mạnh mẽ nhất đến đồ thị giá.
Triển vọng năm 2024
Trong báo cáo Triển vọng Thị trường Hàng hóa Nông nghiệp thường niên của Ngân hàng Đầu tư Rabobank, thị trường hàng hóa nông sản thế giới dự kiến sẽ hạ nhiệt trong năm 2024, mặc dù chưa hoàn toàn hồi phục nhưng vẫn có triển vọng tích cực hơn so với những năm trước. Cục Chăn nuôi cũng dự báo giá nguyên liệu và TĂCN thành phẩm sẽ tiếp tục giảm từ nay tới đầu năm 2024.
Giá đậu tương đã giảm sâu trong tuần giao dịch đầu tiên của năm 2024, khi thị trường tập trung vào tình hình thời tiết tại khu vực Nam Mỹ đều có dấu hiệu tích cực.
Trung tâm Nghiên cứu Hàng hóa Refinitiv cho biết tuần này, mưa lớn sẽ tiếp tục ở phía Bắc, miền Trung và miền Đông Brazil, trong khi phía Nam và Đông Nam sẽ khô ráo. Nhiệt độ dự báo sẽ khá thuận lợi ở phía Bắc trong khi nắng nóng sẽ xảy ra trên một phần khu vực phía Nam và phía Đông. Nếu các dự báo này chính xác, mưa sẽ cải thiện đáng kể độ ẩm đất tại các khu vực chịu khô hạn, phục hồi thiệt hại của cây trồng về năng suất.
Tuy nhiên, thị thường vẫn còn một số lo ngại về nguồn cung tại Brazil. Cụ thể, Safras mới đây đã hạ dự báo sản lượng đậu tương niên vụ 23/24 của Brazil xuống còn 151,36 triệu tấn, từ mức 158,23 triệu tấn ước tính trước đó. Bất chấp diện tích canh tác dự kiến tăng so với năm ngoái, sự bất thường của thời tiết đã buộc hãng tư vấn tiếp tục cắt giảm năng suất tiềm năng của các bang sản xuất đậu tương lớn, đặc biệt là Mato Grosso.
Triển vọng sản xuất tại Brazil vẫn cần theo dõi thêm, khi mà mưa lớn quá mức cùng với lũ lụt ở một số nơi bao gồm cả Mato Grosso có nguy cơ khiến đậu tương phải chịu thiệt hại do gãy đổ.
Tại Argentina, thời tiết nhìn chung tương đối khả quan. Lượng mưa phân bổ đều trên khắp vùng đồng bằng Pampas trong 2 tháng qua đã giúp hồi phục năng suất cây trồng sau đợt hạn hán khắc nghiệt, góp phần củng cố triển vọng nguồn cung tại quốc gia Nam Mỹ này. Độ ẩm đất hiện nay đang dao động ở gần hoặc trên mức cao nhất trong 6 năm ở hầu hết các vùng sản xuất chính, ngoại trừ một số tỉnh miền Tây như La Pampa và San Luis.
Điều này là nguyên nhân chính khiến Refinitiv nâng dự báo sản lượng đậu tương niên vụ 2023/24 của Argentina lên mức 49,2 triệu tấn, tăng 2% so với ước tính trước.
Nhiều chuyên gia cho rằng, trong bối cảnh tình hình toàn cầu liên tục biến động như hiện nay, giá nông sản thế giới nói chung cũng như giá nguyên liệu thức ăn chăn nuôi ở nước ta nói riêng sẽ có nhiều diễn biến khó lường hơn trong năm tới. Việt Nam cần theo dõi sát sao mọi chuyển biến của nguồn cung nông sản toàn cầu để có thể nhận định kịp thời và chính xác xu hướng giá.
Trước mắt là diễn biến mùa vụ ở khu vực Nam Mỹ, nhất là tại Brazil và Argentina – hai thị trường cung cấp đậu tương và ngô lớn nhất cho nước ta trong nhiều năm qua. Hiện nay, mùa vụ ở Nam Mỹ đang trong giai đoạn gieo trồng và phát triển, dự kiến sẽ được thu hoạch vào đầu năm tới. Nếu như thời tiết ở khu vực này diễn biến bất lợi ảnh hưởng đến tiềm năng sản xuất, giá nguyên liệu thức ăn chăn nuôi của nước ta có thể tăng trở lại và tiếp tục duy trì ở mức cao như trong 3 năm qua.
Giai đoạn giữa và cuối năm 2024 cũng là lúc vụ đậu tương của Mỹ được gieo trồng và thu hoạch. Do đó, giá nguyên liệu thức ăn chăn nuôi ở nước ta cũng sẽ phần nào chịu sự chi phối bởi tình hình sản xuất đậu tương ở Mỹ.
Ngoài ra, các chuyên gia cũng cho rằng thị trường cũng cần thận trọng trước mọi diễn biến của nền kinh tế vĩ mô toàn cầu, nhất là sự hồi phục kinh tế của Trung Quốc và các chính sách vĩ mô của Mỹ.
