Trong chăn nuôi heo nái, ngoài việc đảm bảo số heo con sinh ra trong một lứa thì việc giữ gìn sức khoẻ đàn heo con, có tốc độ tăng trọng tốt, chúng ta không thể chủ quan đối với bệnh tiêu chảy trên heo con theo mẹ vì đây là nguyên nhân trực tiếp ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế cho người chăn nuôi, làm cho đàn heo con kém tăng trọng, sức kháng bệnh giảm dễ dẫn đến phát sinh một số bệnh khác…
Sau đây là một số nguyên nhân và các biện pháp phòng trị để người chăn nuôi nhận biết và có thể ứng dụng vào thực tế.
1/ Về nguyên nhân gây bệnh:
– Do nhiễm vi khuẩn, vi rút, hoặc ký sinh trùng.
+ Đối với vi khuẩn gây tiêu chảy, do rất nhiều loại gây ra nhưng nhiều nhất là do E. Coli, Salmonella, Clostridium.
+ Với vi rút gây bệnh: bệnh viêm dạ dày- ruột truyền nhiễm (TGE); bệnh tiêu chảy cấp (PED) do Coronavirus gây ra; bệnh tiêu chảy do Rotavirus gây ra.
+ Với ký sinh trùng: do cầu trùng Isospora suis gây ra, xảy ra vào giai đoạn 8- 15 ngày tuổi.
– Kỹ thuật chăm sóc, nuôi dưỡng:
+ Chăm sóc cho heo nái không tốt ở cuối kỳ mang thai, làm cho heo nái bị viêm vú hoặc viêm tử cung ngay sau khi sinh.
+ Do thức ăn nước uống bị nhiễm bẩn của heo mẹ và heo con không đảm bảo vệ sinh và chất lượng kém, có chứa nấm mốc và độc tố.
+ Sưởi ấm cho heo con không đủ nhiệt…
– Đặc điểm sinh lý của heo con: không được bú sữa đầu hoặc chất lượng sữa đầu không tốt, hệ miễn dịch heo con chưa phát triển, bộ máy tiêu hoá heo con chưa hoàn chỉnh…
– Môi trường chăn nuôi: chuồng trại ẩm ướt, dơ bẩn, tồn tại mầm bệnh trong môi trường và tạo điều kiện cho vi sinh vật phát triển.
– Dinh dưỡng: thiếu sắt, mất cân bằng dinh dưỡng…
2/ Triệu chứng và bệnh tích:
Triệu chứng:
Tiêu chảy phân vàng lỏng, nhiều nước là tiêu chảy do virus gây ra.
Tiêu chảy phân vàng, nhiều nước, sốt 40- 410 C, xuất huyết vùng da mỏng là tiêu chảy do Samonella. Thể mãn tính sốt vừa kéo dài, các vùng da mỏng xuất huyết, rìa tai, mỏm tím bầm, rìa và gốc tai lạnh bệnh kéo dài heo suy nhược rồi chết.
Tiêu chảy phân vàng lỏng, nhiều nước có hoặc không có sốt, heo gầy còm xù lông, đuôi cụp xuống là tiêu chảy do Echerichia Coli.
Cầu trùng: Đầu tiên heo tiêu chảy phân sệt, sau đó trở nên lỏng (có thể lẫn bọt). Tiêu chảy kéo dài 5-6 ngày, phân có màu trắng đến vàng, có mỡ hoặc mịn, nhưng cũng có khi có màu nâu nhạt hoặc hơi xám. Tỷ lệ chết do bệnh cầu trùng thấp (khoảng 20% heo mắc bệnh) nhưng làm tăng trưởng kém cho heo con cả giai đoạn trước và sau cai sữa. Tỷ lệ chết gia tăng khi kết hợp đồng thời với bệnh do E.coli. Heo con nhiễm bệnh trong giai đoạn sơ sinh được miễn dịch suốt đời đối với bệnh. Tuy nhiên, sự bảo hộ này xuất hiện chậm, không kịp thời để đảm bảo cho heo con chống lại chứng tiêu chảy lâm sàng.
Bệnh tích:
Ruột non mỏng và căng phồng, chứa đầy dịch, dạ dày chứa sữa không tiêu, vùng hạ vị có thể sung huyết hoặc xuất huyết ở bệnh tiêu chảy do virus.
Ruột viêm xuất huyết nhiều nơi, hạch ruột sưng to, lách sưng to, xuất huyết vùng da mỏng là tiêu chảy do Samonella.
Ruột non sung huyết, dạ dày chứa đầy sữa hoặc thức ăn không tiêu hoá đượclà do bệnh tiêu chảy do E.Coli.
Ruột non viêm cata, xuất huyết và hoại tử ở bệnh do cầu trùng.
3/ Phòng bệnh và trị bệnh: để việc phòng bệnh tiêu chảy trên heo con theo mẹ có hiệu quả chúng ta cần phân tích rõ các nguyên nhân dẫn đến bệnh, từ đó xác định các biện pháp cho thích hợp. Sau đây là các giải pháp mang tính gợi ý giúp người chăn nuôi tham khảo:
3.1 Phòng bệnh:
– Chăm sóc heo nái giai đoạn mang thai tốt, hạn chế viêm nhiễm sau khi sinh, nhất là viêm vú, viêm tử cung;
– Vệ sinh chuồng trại chăn nuôi định kỳ 02 lần/tuần;
– Hạn chế sử dụng nước để rửa chuồng ở khu vực heo nái nuôi con;
– Heo nái phải chuyển sang chuồng chờ đẻ từ 5-7 ngày trước khi sinh;
– Trộn kháng sinh vào thức ăn cho heo nái 7 ngày trước khi sinh;
– Tiêm ngừa vắc xin phòng bệnh TGE cho heo mẹ 6 tuần và 2 tuần trước khi sinh và tiêm phòng vắc xin phòng bệnh E. Coli cho heo mẹ 4 tuần và 2 tuần trước khi sinh;
– Sưởi ấm cho heo con sau khi sinh tốt (úm đúng kỹ thuật);
– Cho bú đầy đủ sữa đầu sau khi heo con sinh ra;
– Tiêm sắt cho heo con, tập ăn cho heo con hợp lý;
– Tiêm phòng vắc xin phòng bệnh phó thương hàn cho cả heo mẹ và heo con khoảng 4 tuần tuổi;
– Thực hiện nghiêm ngặt các biện pháp chăn nuôi an toàn sinh học trong trại, hạn chế việc lây lan các mầm bệnh từ ngoài vào trang trại thông qua con người, phương tiên vận chuyển, thức ăn,…
3.2 Điều trị:
– Khi xuất hiện tiêu chảy do vi rút gây ra thì không có thuốc đặc trị, có thể sử dụng interferon tiêm nhằm tăng cường sức đề kháng của heo giúp chống lại bệnh.
– Cung cấp chất điện giải và vitamine C: pha vào nước cho uống tự do; truyền glucose và xoang bụng.
– Đối với tiêu chảy do vi khuẩn E. Coli: tiêm kháng sinh Gentamycin 1cc/10 kg thể trọng; trộn Roxolin 60% liều 400g/ 1 tấn thức ăn cho heo nái; hoặc cho uống Apramycin 25mg/kg thể trọng;
– Đối với tiêu chảy do vi khuẩn Salmonella: tiêm kháng sinh Gentamycin 1cc/10 kg thể trọng; trộn Roxolin 60% liều 400g/ 1 tấn thức ăn cho heo nái; hoặc tiêm Norfloxacin 1cc/ 8kg thể trọng;
– Tiêu chảy do Clostridium: tiêm Amoxycilin 1cc/ 10 kg thể trọng; hoặc tiêm Ampicilin + Colistin liều 1cc/10 kg thể trọng; trộn BMD 10% liều 2,75 kg/ 1 tấn thức ăn cho heo nái; hoặc cho heo con uống Amoxycilin + Colistin 10% với liều 1g/ 1 lít nước.
– Tiêu chảy do cầu trùng: cho heo con uống Amprolium hydrochloride với liều 25-65 mg/ 1 kg thể trọng; hoặc cho uống Toltrazoril liều 1 cc/ con heo dùng một lần duy nhất; hoặc cho uống Bio- Coc liều 1cc/2,5 kg thể trọng dùng một lần duy nhất.
Trên đây là một số vấn đề cần quan tâm đối với bệnh tiêu chảy trên heo con theo mẹ mà người chăn nuôi heo cần biết.
